16-07-2024 JOURE – Omgevingsdiensten houden zich bezig met milieu, bouwen, ruimtelijke ordening en natuur. Ze verlenen vergunningen, houden toezicht en handhaven bij bedrijven en inwoners. De diensten kampen met een capaciteitsprobleem en ze voeren daardoor niet alle geplande controles uit. Ook de kwaliteit staat onder druk, waardoor een deel van de diensten niet voldoet aan de eigen kwaliteitseisen. Dit blijkt uit een analyse van de jaarverslagen van de 29 omgevingsdiensten die Nederland telt.
Omgevingsdiensten zijn verantwoordelijk voor vergunningverlening, toezicht en handhaving van bedrijven. Ze controleren onder meer de naleving van milieuregels bij risicovolle bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen. Ook zien ze toe op lozingen, het saneren van asbest en de milieuregels in de bouw en agrarische sector. Provincies en gemeenten zijn wettelijk verplicht regels te maken om de kwaliteit van hun werk te waarborgen. Het gaat dan over opleidingsniveau, werkervaring van medewerkers en hoe vaak bepaalde werkzaamheden uitgevoerd worden.
Een aantal omgevingsdiensten heeft moeite om aan die kwaliteitscriteria te voldoen. Ook de afgesproken hoeveelheid controles wordt niet altijd gehaald, vaak als gevolg van personeelstekort. Vooral specialisten, zoals milieu juristen, zijn moeilijk te werven voor de omgevingsdiensten. Verschillende diensten huren daarom dure externe krachten in om de gaten te vullen. Om zelf meer mensen met gespecialiseerde kennis in dienst te krijgen, zoeken ze creatieve oplossingen. Zo leiden ze zelf trainees en zij-instromers op.
In 2021 schreef een commissie onder leiding van oud-VVD-minister Jozias van Aartsen al een kritisch rapport over de kwaliteit van de omgevingsdiensten. De commissie schreef de tekortkomingen onder meer toe aan de versnippering van de diensten. Het advies was om een ondergrens te hanteren voor de omvang van een omgevingsdienst. Eerder dit jaar concludeerde Van Aartsen dat er nog maar weinig gedaan was met het advies van de commissie.