09-06-2024 JOURE – De voorjaarsraming 2024 voorziet een periode van bescheiden groei. Dat is niet vanzelfsprekend. De maatregelen om de inflatie naar beneden te krijgen hadden ook slechter kunnen uitpakken. Waarom is dat niet gebeurd?
Inflatie daalt
De inflatie daalt dit jaar naar 2,8% en blijft daar in 2025. In 2026 verwachten we dat de inflatie onder de beoogde 2% zakt. De inflatie is dan met succes beteugeld zonder dat we in een stevige recessie zijn beland. We spreken van een ‘zachte landing’.
Wat bedoelen we daarmee?
Om de inflatie naar beneden te brengen heeft de Europese Centrale Bank (ECB) sinds juli 2022 de rente in tien stappen verhoogd. Een hogere rente zorgt ervoor dat geld lenen – bijvoorbeeld voor de aanschaf van een huis – duurder wordt en sparen aantrekkelijker. Mensen en bedrijven geven minder uit, de economie koelt af en de prijzen dalen.
Bij renteverhogingen in het verleden, ging dat vaak gepaard met een recessie. Deze keer bevond de Nederlandse economie zich met drie kwartalen economische krimp technisch weliswaar in een tijdelijke, lichte recessie, maar sterk oplopende werkloosheid en faillissementen bleven uit. Dit komt onder meer door de goede uitgangspositie van de Nederlandse economie. Door de sterke arbeidsmarkt hielden mensen hun inkomen op peil en werkgevers bleven personeel aannemen. Dat maakt dat we spreken van een ’zachte landing’.
Het rentebeleid van de ECB is een ingewikkelde puzzel
De maatregelen van de centrale banken hebben dus goed uitgepakt. De ECB is deze week tot de conclusie gekomen dat de rente zelfs voor het eerst sinds juli 2022 weer iets naar beneden kan. Het moment waarop de centrale bank de rente verhoogt of verlaagt en met hoeveel is een ingewikkelde puzzel. De centrale banken moeten voortdurend rekenen en inschatten wat de inflatie gaat doen en hun beleid daarop aanpassen.
Geopolitieke omstandigheden zijn moeilijk te voorspellen
Voor de komende jaren zijn er wel onzekerheden die nog roet in het eten kunnen gooien, waarbij geopolitieke onrust de belangrijkste is. Als de spanningen rondom bijvoorbeeld Rusland en in het Midden-Oosten verder oplopen, kan dit een stijging van de energieprijzen veroorzaken. Afgelopen jaren hebben we gezien dat een stijging van de energieprijzen doorwerkt in andere prijzen en voor een algehele stijging van inflatie kan zorgen. Lonen passen zich langzamer aan dan prijzen, waardoor mensen minder te besteden hebben totdat de lonen weer stijgen.
De woningmarkt blijft krap
De hogere hypotheekrente heeft maar heel kort een lichte daling van de prijzen teweeggebracht. Huishoudens kunnen de afgelopen tijd weer meer lenen omdat hun inkomens stegen. Dit drijft de huizenprijzen op. Dit jaar stijgen de huizenprijzen met 5,9%. Huiseigenaren hebben hier minder last van dan starters. Eigenaren krijgen immers ook een hogere opbrengst voor hun huis wanneer ze het verkopen, ze hebben vaak ‘overwaarde’. Juist voor starters blijft de situatie onverminderd problematisch.