11-04-2024 JOURE – De bestaanszekerheid in Nederland was in 2022 hoger dan ooit. Zo is in de afgelopen decennia het gemiddelde inkomen gestegen en de armoede gedaald. Dat vertelde Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom bij het CBS, op donderdag 7 maart jl. tijdens een bijeenkomst voor gebruikers van zogeheten microdata. Een van hen, onderzoeker Olaf Simonse van de Universiteit Leiden, sprak er over niet-gebruikte sociale voorzieningen en toeslagen en het vervolgonderzoek op basis van CBS-microdata.
Armoedegrens
Was vroeger alles beter? Wie nieuwsmedia en publieke debatten volgt zou soms kunnen concluderen dat steeds meer Nederlanders hun boodschappen niet meer kunnen betalen, maar data van het CBS wijzen het tegendeel uit. ‘Neem het aantal mensen dat onder de armoedegrens leeft’, zegt Van Mulligen. ‘Begin jaren tachtig waren dat er bijna 3 miljoen op 14 miljoen inwoners, in 2022 nog een kleine 640 000 op ruim 17 miljoen inwoners. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat zonder de energietoeslag het aantal wat hoger zou hebben gelegen dan die 640 000.’
Meer dan de helft rijker
De stijging van het gemiddelde beschikbare inkomen illustreert ook dat de bestaanszekerheid is gegroeid in de afgelopen decennia. De gemiddelde Nederlander is in 30 jaar meer dan de helft rijker geworden. Van Mulligen: ‘Het beschikbare inkomen is het geld dat je kunt uitgeven na betaling van onder meer de belasting en verzekeringspremies. In 1992 was dat 21 000 euro per hoofd van de bevolking en in 2022 – met inflatiecorrectie – een kleine 35 000 euro. Het gaat om het gemiddelde inkomen, maar ook mensen met een lager inkomen zijn er flink op vooruitgegaan.’
Kwaliteit van leven
Niet alleen in financieel opzicht is de gemiddelde Nederlander steeds beter af, ook de kwaliteit van leven steeg, zegt Van Mulligen. Hij wijst op de brede welvaarttrends die het CBS bijhoudt. ‘Zo zijn de gemiddelde levensverwachting en het gemiddelde opleidingsniveau toegenomen sinds de jaren tachtig. Zeker het opleidingsniveau is een sterke indicator voor welvaart. Hoe hoger mensen gemiddeld opgeleid zijn, hoe hoger bijvoorbeeld het onderlinge vertrouwen. Het vertrouwen in de medemens behoort in Nederland tot het hoogste ter wereld.’
Zorgen en uitdagingen
Natuurlijk, elke samenleving en elk tijdperk heeft eigen zorgen en uitdagingen. Zo zien op dit moment velen klimaatverandering als een bedreiging voor onze welvaart, weet Van Mulligen. ‘Toch durf ik de stelling aan dat Nederland op vrijwel elk terrein een plezieriger land is om te leven dan 30 of 40 jaar geleden. Mensen die vinden dat het nu slecht gaat, zou ik willen voorhouden dat het beter gaat dan je denkt.’