Groot onderzoek naar effect van bestrijdingsmiddelen op gezondheid

21-01-2024 JOURE – Het RIVM is van start gegaan met een meerjarig onderzoek naar de langetermijneffecten van de blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen op de gezondheid van omwonenden. In het onderzoek wordt ook aandacht besteed wordt aan de gezondheid van agrariërs. Het onderzoek bouwt verder op de bevindingen van een tussen 2015 en 2019 uitgevoerd onderzoek, waarin het RIVM de blootstelling van omwonenden aan gewasbeschermingsmiddelen in kaart heeft gebracht voor bepaalde teelten. 

In 2022 heeft het RIVM verschillende mogelijkheden verkend voor het onderzoeken van de relatie tussen de blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen en de gezondheid van omwonenden. Op basis van aanbevelingen uit deze studie is het nieuwe onderzoek ontworpen. Het overkoepelende doel is om te onderzoeken of er een relatie is tussen de blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen en verschillende ziektebeelden bij mensen.

Op verzoek van de betrokken ministeries heeft het RIVM een plan van aanpak opgesteld. Daarin staat hoe de komende 8 jaar verschillende onderdelen van het onderzoek uitgevoerd gaat worden. Het project bestaat uit acht deelonderzoeken met verschillende doelstellingen. Het betreft de volgende onderwerpen:

  • Karakterisering van de blootstelling
  • Ziekte van Parkinson – Patiënt-controleonderzoek
  • Ziekte van Parkinson – Cohortonderzoek
  • Analyse gegevens Nederlandse Kankerregistratie
  • Cognitie bij kinderen
  • COPD en Astma
  • Analyse huisartsengegevens (acute en langdurige klachten en aandoeningen)
  • Gezondheidseffecten van beroepsmatige blootstelling

Er zal een maatschappelijke klankbordgroep worden opgericht die de maatschappelijke aansluiting en relevantie moet borgen. Over het onderzoek zal ook regelmatig duidelijk naar de samenleving worden gecommuniceerd. Daarnaast is het van groot belang dat de resultaten op wetenschappelijk niveau worden gedeeld, ook met andere landen. Om dit te realiseren zal er ook een internationale wetenschappelijke adviesraad ingesteld worden bestaande uit Europese wetenschappelijke experts met relevante en elkaar aanvullende expertise,waaronder experts vanuit EFSA.

Het patiënt-controle onderzoek naar de ziekte van Parkinson wordt uitgevoerd in samenwerking met het Radboud MC. Naast de twee deelonderzoeken naar de ziekte van Parkinson in dit project, is minister Adema tevens met het RIVM in gesprek over het uitvoeren van een onderzoek naar een mogelijk verband tussen glyfosaat en de ziekte van Parkinson. Om dit verband al dan niet aan te kunnen tonen of uit te kunnen sluiten, zullen dierproeven gedaan worden en in vitro testen worden ontwikkeld. 

Ook laat Adema een onafhankelijke analyse uitvoeren naar lacunes in de toelatingsprocedures. Zo moet inzichtelijk worden of de procedures en toetsingskaders voldoende de huidige stand van wetenschap en kennis reflecteren en waar deze te verbeteren is. De voorbereiding voor het uitzetten van deze onafhankelijke analyse loopt. De minister verwacht de opdracht begin volgend jaar uit te kunnen zetten.